هدی قدسیان (فردارسانه) – در کشوری مانند ایران که مردم موضوعات سیاسی را بسیار جدی دنبال می‌کنند برنامه‌هایی با موضوع انتخابات و نامزدهای ریاست جمهوری، بعد از فوتبال و میزگردهای مرتبط با آن در سیمای جمهوری اسلامی ایران، می‌تواند رتبه دوم توجه مردم را به خود جلب کند.
ساختار برنامه‌های انتخاباتی 1403
بنا به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، صداوسیما تنها نهاد رسانه‌ای رسمی تصویری و صوتی است که اساساً وابسته به حاکمیت است و قاعدتاً در ارائه برنامه‌هایش استانداردهایی متناسب با چهارچوب ایدئولوژیک حاکمیت را در نظر دارد؛ اما گویا صداوسیما به رویکرد تازه‌ای در این حوزه نزدیک شده و از اتمسفر هیجان‌زده انتخابات دوره‌های قبل عبور کرده است. لذا در نظر دارد این بار انصاف را در رسانه ملی به نمایش بگذارد؛ بدین معنا که در برنامه‌های طراحی شده، نامزدهای ریاست جمهوری را در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به چالش بکشد. اگرچه طبق همان استانداردهایی که ذکر شد منتقدان جدی به عنوان کارشناس در میزگردها حضور ندارند اما باز به نظر می‌رسد «برنامه‌های نامزدها» در این میزگردها بررسی می‌شوند.
امسال برای انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران چهار برنامه اساسی غیر از مناظره‌ها تدارک دیده است. سه برنامه در سه شبکه‌های ۱، ۲ و ۳ به میزگردهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی اختصاص یافته و در شبکه خبر گفت‌وگوی دونفره‌ای در برنامه صف اول میان مجری و نامزد انتخابات صورت می‌گیرد.
در برنامه‌های میزگردی، نامزدها به همراه مشاوران‌شان در یک سمت و کارشناسان برگزیده و ثابت در سمت دیگر، در زمان‌های مشخص شده به گفت‌وگو می‌پردازند.
در میزگرد سیاسی، سید محمد کاظم سجادپور، استاد دانشگاه و رئیس پیشین مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت خارجه، ابراهیم متقی، استاد و رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و فواد ایزدی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به عنوان کارشناس حضور دارند.
میزگرد اقتصادی با حضور حسین حسین‌زاده بحرینی، عضو هیئت علمی دانشگاه و نماینده مردم در مجلس‌های نهم، دهم و یازدهم، داوود دانش‌جعفری، هیئت علمی دانشگاه، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و وزیر اسبق اقتصاد و همچنین یحیی آل‌اسحاق، وزیر بازرگانی دولت ششم و رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران برگزار می‌شود و آرای اقتصادی نامزدهای ریاست‌جمهوری در محورهای موردتوجه مردم مانند گرانی و تورم به نقد و بررسی گذاشته می‌شود.
در میزگرد فرهنگی نیز افرادی چون حسین انتظامی، مدرس ارتباطات و معاون مطبوعاتی سابق وزارت ارشاد، الهام یاوری، مدیر سابق بنیاد ملی نخبگان و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و همچنین شهاب اسفندیاری، رئیس دانشگاه صداوسیما، نامزدها را از منظر فرهنگی به چالش می‌کشند.
نکته جالب در برنامه‌های میزگردی تقلیل دادن نقش مجری است به صورتی که صرفاً نگهدارنده زمان و اداره‌کننده بحث است. در برنامه صف اول شبکه خبر، مجری متناسب با اقتضای برنامه و البته طبق محورهای کلی با نامزدها به گفت‌وگو می‌پردازد.
یک تغییر مهم در برنامه‌ها در این دوره، انتخاب مجری زن برای مهم‌ترین برنامه یعنی میزگرد اقتصادی در ساعت طلایی برنامه‌های انتخاباتی است.
زمان‌بندی پخش
بر اساس ساعت پخش برنامه‌ها مشخص می‌شود که صداوسیما بالاترین اولویت را به موضوعات اقتصادی داده و کمترین اولویت را به موضوعات فرهنگی؛ چرا که در ساعت ۱۴:۳۰ دقیقه بعدازظهر موضوعات سیاسی در قالب میزگرد مطرح می‌شوند و در ساعت ۲۲:۴۵ دقیقه که وقت آزاد مخاطبان است به موضوع اقتصاد پرداخته می‌شود. فرهنگ نیز در این میانه مثل همیشه سرگردان بوده و هست و در ساعت ۷ عصر که اوج شلوغی مخاطبان برای بازگشت به خانه و رتق و فتق امور روزانه است پخش می‌شود. این زمان‌بندی صداوسیما نشانگر اولویت حاکمیت در مواجهه مردم با موضوعات است و از طرف دیگر هم می‌توان از یک زاویه دیگر به ماجرا نگاه کرد؛ شاید حاکمیت تصور می‌کند مردم در حوزه اقتصاد دغدغه بیشتری دارند و با اولویت دادن به آن تلاش‌کرده تا با برنامه‌هایی که برای رفع معضلات از سمت نامزدها مطرح می‌شود امید بیشتری در دل مردم ایجاد کند.
