عمادالدین قاسمی‌پناه (فردارسانه) – با اعلام نامزدهای تایید شده انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری، اطلاع از وابستگی رسانه‌ای هر یک از نامزدها می‌تواند جذاب باشد. در عین حال، آگاهی از وابستگی رسانه‌ای نامزدها، شناخت رای‌دهندگان نسبت به سلایق و عقاید آنها را به همراه دارد. از آنجا که رسانه به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای سیاست و سیاستمداران می‌تواند نقش برجسته‌ای در بزنگاه‌ها ایفا کند، وابستگی رسانه‌ای نامزدهای انتخابات پیش رو از سه منظر قابل بررسی است؛ فردی، جریانی و سازمانی. منظور از «فردی» رسانه‌ای است که خود شخص آن را راه‌اندازی کرده و از آن سود می‌برد. منظور از «جریانی» رسانه نزدیک به یک جریان سیاسی است که طبیعتا می‌تواند نقش تریبون جناحی یک نامزد را ایفا کند. منظور از «سازمانی» هم آن نوع از وابستگی است که مربوط به ارگان یک سازمان خاص باشد؛ مانند روزنامه همشهری که وابسته به شهرداری است و دو نامزد (شهرداران سابق و فعلی) با این رسانه در رابطه بوده‌اند. در این گزارش وابستگی رسانه‌ای هر یک از نامزدها به ترتیب حروف الفبا بررسی می‌شود. وجه اشتراک همه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری فعالیت آنها در رسانه‌های اجتماعی فیلترشده است که البته تعدادی از آنها به همراه حامیان خود به طور مستمر و گسترده در آنها فعالیت می‌کنند.
مسعود پزشکیان، مردی با چتر رسانه‌ای اصلاحات
مسعود پزشکیان، با هیچ رسانه‌ای به لحاظ فردی و سازمانی در ارتباط نبوده است. پزشکیان به عنوان یک اصلاح‌طلب، البته از پشتوانه رسانه‌های این جریان سیاسی برخوردار است. این در حالی است که برخی شنیده‌ها حاکی از این است که این نامزد به عنوان مشاور با «انصاف نیوز» در ارتباط بوده است. برای اطلاع از صحت و سقم این موضوع با علی‌اصغر شفیعیان، مدیرمسئول انصاف نیوز تماس گرفته شد که تا پایان نگارش این گزارش پاسخی از او دریافت نشد. همچنین حضور الیاس حضرتی، صاحب امتیاز و مدیرمسئول روزنامه اعتماد به عنوان نماینده پزشکیان در مراسم قرعه‌کشی برنامه‌های تلویزیونی نامزدها نشان می‌دهد که رسانه‌های اصلاح‌طلب در حمایت از مسعود پزشکیان سنگ تمام خواهند گذاشت. این نامزد انتخابات ریاست جمهوری اگرچه در رسانه‌های اجتماعی حساب کاربری دارد، اما در مقایسه با بقیه نامزدها کمتر فعال است.
مصطفی پورمحمدی، رسانه‌داریِ کمرنگ
مصطفی پورمحمدی همزمان با انتخابات سال 1392 ریاست جمهوری وب‌سایت شخصی خود را راه‌اندازی کرد. این در حالی است که بسیاری از فعالان رسانه و اهالی سیاست، پایگاه خبری تحلیلی «پارسینه» را به او نسبت می‌دهند. پورمحمدی همچنین به عنوان یک اصولگرا که سابقه معاونت سیاسی و دبیرکلی جامعه روحانیت مبارز را در کارنامه‌اش دارد، می‌تواند از پشتوانه گسترده رسانه‌ای این طیف سیاسی برخوردار باشد. حضور علی‌اصغر پورمحمدی (پسر عموی مصطفی) به عنوان معاون سیمای صداوسیما طی سال‌های 1393 تا 1395 و همچنین ابوذر پورمحمدی، دیگر پسرعموی مصطفی در نقش تهیه کننده سینما جالب توجه است.
سعید جلیلی، سایه‌ای در رسانه
سعید جلیلی بارها به تشکیل دولت سایه در سخنان و وب‌سایت شخصی خود اشاره کرده است. با اینکه او رسانه رسمی عمومی ندارد، اما سایه او را می‌توان در رسانه‌های تاثیرگذار از جمله صداوسیما احساس کرد. پایگاه تحلیلی خبری نور که به نورنیوز معروف است در زمان حضور سعید جلیلی به عنوان نماینده رهبری در شورای عالی امنیت کشور، راه‌اندازی شد. این رسانه که به زبان‌های فارسی، انگلیسی، روسی، عربی و عبری محتوای مورد نظر را تولید می‌کند، گفته می‌شود که به شورای عالی امنیت ملی نزدیک است. با این حال، نمی‌توان وابستگی سعید جلیلی به نورنیوز را تایید کرد. این در حالی است که حضور وحید جلیلی (برادر سعید و فعال رسانه‌ای و فرهنگی) در رسانه ملی به عنوان قائم مقام رئیس سازمان صداوسیما انتقاداتی را با محتوای جانبداری احتمالی از این نامزد به همراه داشته است. همچنین بسیاری از تحلیلگران و فعالان رسانه معتقدند که شبکه افق صداوسیما به عنوان تریبون جبهه پایداری فعالیت می‌کند؛ همان جریان سیاسی که سعید جلیلی نماینده افکار آن است. علاوه بر این، یکی از مجریان معروف صداوسیما و شبکه افق که اخیرا به عنوان نماینده تهران وارد مجلس شد، از حامیان اصلی سعید جلیلی به شمار می‌آید و در روز نام‌نویسی نامزدها همراه با او در وزارت کشور حضور یافت. با این اوصاف، جلیلی وابستگی رسانه‌ای به لحاظ فردی (با تعریف گفته شده) ندارد. سعید جلیلی به همراه حامیانش در رسانه‌های اجتماعی که حاکمیت آنها را مسدود کرده، به طور گسترده فعال است. ایکس (توئیتر سابق)، اینستاگرام و تلگرام پلتفرم‌هایی هستند که جلیلی و حامیانش برای اظهار نظر و جلب آراء عموم از آنها استفاده حداکثری می‌کنند.
علیرضا زاکانی، رسانه‌داری برای ایدئولوژی
شاید علیرضا زاکانی را بتوان شاخص‌ترین نامزدی دانست که وابستگی رسانه‌ای به پرتیراژترین روزنامه کشور، به لحاظ سازمانی دارد. روزنامه همشهری که با عنوان «شرکت» ثبت شده است، زیر نظر شهرداری تهران فعالیت می‌کند. اما این تنها وابستگی رسانه‌ای زاکانی نیست. او مدیر مسئول نشریه «پنجره» هم بوده است. نشریه‌ای که با هدف بصیرت‌زایی طی یک تفاهم‌نامه قرار بود مبلغ 500 میلیون تومان در سال 1390 از سوی سازمان تبلیغات اسلامی کمک مالی دریافت کند؛ هرچند زاکانی این مبلغ را «بند یک تفاهم‌نامه» دانست و نه فاکتور. علاوه بر این، زاکانی صاحب امتیاز پایگاه خبری تحلیلی «جهان نیوز» هم بوده است، هرچند نمی‌توان نقش او در نشریات بسیج دانشجویی را نادیده گرفت. زاکانی همچنین با حضور فعال در رسانه‌های اجتماعی فیلترشده مانند ایکس (توئیتر سابق)، اینستاگرام و تلگرام سعی در جلب نظر نخبگان و عموم مردم دارد.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، مرد بی‌رسانه
اطلاعاتی درباره وابستگی رسانه‌ای رئیس فعلی بنیاد شهید یافت نکردیم. با این حال، در سال 1398 و زمانی که روزنامه وطن امروز به صاحب امتیازی مهرداد بذرپاش به طور خودخواسته تعطیل شد، امیرحسین قاضی زاده‌هاشمی واکنش نشان داد. او به حمایت نکردن دولت وقت از روزنامه‌های غیرهمسو انتقاد کرد و گفت: «گرانی کاغذ، مطبوعات را با مشکلات جدی مواجه کرده است لذا دولت با پرداخت یارانه خرید کاغذ باید از ادامه فعالیت مطبوعات حمایت کند. اما متاسفانه دولت با رویکرد تبعیض‌آمیز فقط از روزنامه‌های اصلاح‌طلب و همسو حمایت کرده و یارانه کاغذ را به این روزنامه‌ها اختصاص می‌دهد.» او که پس از جدایی از جبهه پایداری، حزب اسلامی قانون را تاسیس کرد، تاکنون هیچ رسانه‌ای را به عنوان رسانه رسمی این حزب معرفی نکرده است.
محمدباقر قالیباف؛ تیم‌سازی رسانه‌ای
روزنامه همشهری، نقطه اصلی اتصال محمدباقر قالیباف با رسانه محسوب می‌شود. او طی سال‌های 1384 تا 1396 روزنامه همشهری را توسعه داد، به طوری که ضمائم، روزنامه‌های استانی، همشهری محله، مجلات و همشهری امارات بخشی از این برنامه توسعه‌ای به شمار می‌آمد. استفاده از روزنامه‌نگاران حرفه‌ای و قدیمی و همچنین بهره بردن از دانش استادان روزنامه‌نگاری در «همشهری» به معنای شناخت قدرت رسانه توسط قالیباف است. اما در این میان، چندین رسانه نیز «نزدیک» و «منسوب» به محمدباقر قالیباف عنوان می‌شوند. روزنامه «تهران امروز» که یک‌بار به علت فرم لوگو تعطیل شد، در شمار رسانه‌های نزدیک به قالیباف دسته‌بندی می‌شد. پس از آن هم روزنامه «صبح نو» منتشر شد که تحلیلگران و فعالان رسانه، آن را منسوب به قالیباف می‌دانند. رفت و برگشت برخی افراد بین این دو رسانه و روزنامه همشهری طی سال‌های شهرداری قالیباف، این گمانه‌زنی‌ها را تقویت کرده است. جالب آنکه معاون فعلی امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت ارشاد که بین سال‌های 95 تا 99 مدیرمسئول صبح نو بود، پیش از این سردبیری هفته‌نامه «پنجره» را به عهده داشته است. همچنین طی چند سال اخیر، روزنامه «رسالت» که ارگان حزب موتلفه به شمار می‌آمد، در گروه رسانه‌ای نزدیک به قالیباف قرار گرفت. پس از کناره‌گیری مرتضی نبوی از مدیرمسئولی رسالت، محسن پیرهادی به عنوان مدیرمسئول و مسعود پیرهادی به عنوان سردبیر، هدایت رسالت را در دست گرفتند. این دو از نزدیکان شناخته‌شده قالیباف محسوب می‌شوند. صرف نظر از وابستگی‌های رسانه‌ای قالیباف، فعالیت او و حامیانش در فضای مجازی به ویژه ایکس (توئیتر سابق) این روزها قابل توجه است.
عکس: ایرنا
